Nieuwsbrief FPO Rijnmond – april 2019

Nieuwsbrief FPO Rijnmond – april 2019

Zorgplicht

Komen ouders wel eens ‘verhaal halen’ bij u op school? Ouders worden mondiger en het gebeurt zelfs dat ouders via de rechter hun gelijk proberen te halen of schade willen verhalen op de school. Maar hoe ver rijkt de zorgplicht? Dit is sterk afhankelijk van de omstandigheden van het geval. We bespreken vier onderdelen.

Zorgplicht en ongelukken

Het zit in een klein hoekje

Kinderen spelen een stoeispel op het plein, een spel wat ook bij gym werd gedaan. De leerkracht houdt toezicht en hanteert strenge spelregels. Toch komt een leerling lelijk ten val en hield ernstig letsel aan zijn arm over. Is de leraar aansprakelijk?

De rechtbank oordeelde bij deze casus dat het risico van letsel niet dusdanig was dat het stoeispel niet had mogen plaatsvinden of dat nadere regels getroffen hadden moeten worden. Interessant is bovendien de overweging dat ook de wat meer fysieke spellen van belang zijn voor de vorming en ontwikkeling van kinderen.

Overal toezicht?

In het voorbeeld hield de leraar toezicht en ging het alsnog mis. Vaak gebeurt er iets als de leerkracht net even niet kijkt. Is dat de leerkracht of de school te verwijten? Op scholen rust niet de plicht om op elke leerling continu toezicht te houden. Dat is ook niet te realiseren. De mate van toezicht zal in elke situatie afhangen van de omstandigheden. Scholen bevinden zich daarbij in een spanningsveld. Zowel een gebrek aan toezicht als een overvloed aan toezicht brengt nadelen met zich. Zo kunnen ouders in het geweer komen indien blijkt dat de school in hun beleving nalatig is geweest in haar toezicht. Aan de andere kant is het van belang dat kinderen de kans krijgen zelfstandig te worden.

Evenwicht

Het is van belang dat er een evenwicht wordt gevonden tussen veiligheid, orde en discipline en de vrijheid van leerlingen om zich verder te kunnen ontwikkelen. Factoren die daarbij een rol kunnen spelen zijn het aantal kinderen en hun leeftijd, de activiteit en het materiaal dat daarbij gebruikt wordt. Maar het blijft gaan om kinderen en een zekere mate van onvoorspelbaarheid zal daarom nooit helemaal uitgesloten kunnen worden.

Zorgplicht en pesten

De school ‘pestvrij’

Een sociaal veilig schoolklimaat is voor ouders en leerlingen van groot belang. Pesten is een serieus en veelvoorkomend probleem op scholen. Wat mag van scholen worden verwacht om pesten tegen te gaan? Wordt de school ‘pestvrij’?

Op scholen rust een zorgplicht voor een veilig schoolklimaat. Pesten op scholen is echter van alle tijden en het is een illusie om te denken dat pesten ooit zal verdwijnen. Maar de school moet daar wel alles aan doen!

Plagen of pesten

Het is lastig dat het onderscheid tussen plagen en pesten niet altijd eenvoudig te maken is. Leerlingen doen met plagen belangrijke sociale vaardigheden op. Plagen gebeurt op vriendschappelijke wijze, er ontstaan geen problemen van. Als de ontvanger het niet leuk meer vindt dan is het pesten. Dan moet een school zo snel mogelijk ingrijpen.

Toezicht

Een ander belangrijk punt is dat pesten veelal stiekem plaatsvindt. Dit bemoeilijkt de toezichthoudende taak van scholen. De school moet zich actief opstellen om te voorkomen dat zij onnodig een pestsituatie mist waarvan zij redelijkerwijs op de hoogte had kunnen zijn.

Anti-pestprogramma en pestprotocol

De school moet een aantoonbaar effectief programma en goede methode voor de aanpak van pesten kiezen. Scholen zijn verplicht een veiligheidsplan op te stellen. Een pestprotocol kan een onderdeel van dit plan zijn. Daarin staat o.a. hoe de school pestgedrag signaleert en welke afspraken er zijn om pesten te voorkomen en aan te pakken.

Actief opstellen

Dat er op een school wordt gepest of dat door de school genomen maatregelen geen succes hebben, betekent dan ook niet per definitie dat een school haar zorgplicht heeft geschonden. De school moet pesten zo veel mogelijk zien te voorkomen en zich actief opstellen bij het signaleren en aanpakken van pesten.

Zorgplicht en bewegingsonderwijs

Gezond bewegingsonderwijs

Bewegingsonderwijs is goed voor de gezondheid en ontwikkeling van kinderen. De lessen zijn echter niet zonder risico: jaarlijks ontstaan gemiddeld 47.000 blessures. Een school kan niet elk ongeval voorkomen, maar wel de risico’s verkleinen. Hoe dient een school hiermee om te gaan?

Voldoende beweging is goed voor de gezondheid en ontwikkeling van kinderen. De lessen in het bewegingsonderwijs leveren daaraan een belangrijke bijdrage. Zeker nu het aantal kinderen dat voldoet aan de bewegingsnorm al jaren daalt en dit heeft geleid tot een sterke toename van het aantal blessures, mag het belang van het bewegingsonderwijs niet worden onderschat.

Verzwaarde zorgplicht

Hoewel dit onderwijs van belang is, zal niemand zich erover verbazen dat deze lessen niet zonder risico zijn. Zo kan een leerling ongelukkig vallen en aan de val ernstige schade overhouden. Dit betekent dat op een school een verzwaarde zorgplicht rust.

Wat betekent dat

Een school moet bijzondere maatregelen treffen om een ongeval te voorkomen en de gevolgen van een ongeval te beperken. De gymnastiekleraar moet deskundig zijn. Er moet een goede balans zijn tussen de activiteit en het niveau van de leerlingen. De instructies moeten duidelijk zijn en de hulpmiddelen veilig. Ook adequaat toezicht houden hoort erbij en het verlenen van de juiste zorg bij een gymongeval. Een gymleraar mag daarnaast een leerling ook niet dwingen om iets te doen wat hij echt niet durft.

Zorgplicht en onderwijskwaliteit

Kwaliteit van onderwijs

Als ouders en leerlingen niet tevreden zijn over het aangeboden onderwijs stappen zij tegenwoordig gemakkelijker naar de rechter. Een school kan aansprakelijk gesteld worden als zij zich voor een leerling onvoldoende heeft ingespannen en daarmee de zorgplicht heeft geschonden.Scholen hebben een zorgplicht voor de kwaliteit van het onderwijs. Dit geldt ten opzichte van de overheid, maar ook ten opzichte van de ouders. Het is mogelijk om als ouders een schadevergoeding te vorderen van een school vanwege ondeugdelijk onderwijs, maar het is niet eenvoudig.

Goed onderwijsbeleid

Scholen moeten zich inspannen om een goed onderwijsbeleid te voeren. Een school heeft de vrijheid om het onderwijs naar eigen bevinden in te richten. Daarom zal een rechter het onderwijsbeleid slechts marginaal toetsen en is het lastig om als ouders een schadevergoeding te vorderen.

Maatregelen treffen bij achterblijvende prestaties

De zorgplicht ziet niet alleen op goed onderwijsbeleid, maar ook op het treffen van maatregelen wanneer de prestaties van een leerling achterblijven. Belangrijk is dat een school niet de plicht heeft om een bepaald eindniveau te garanderen. Wel mag worden verwacht dat zij tijdig adequate maatregelen treft om een achterstand in te lopen. Deze individuele maatregelen worden getoetst bij een claim. Vooral wanneer een school deze maatregelen te laat of zelfs niet treft, loopt zij het risico dat de rechter oordeelt dat ze in haar zorgplicht is tekortgeschoten.
Tevens is van belang dat de school bij de uitvoering van die maatregelen zorgvuldig handelt. Bijvoorbeeld door goed te communiceren met de leerling en zijn ouders.
Wanneer een leerling extra zorg nodig heeft vanwege bijvoorbeeld dyslexie of hoogbegaafdheid, is het is belangrijk dat zij passend onderwijs krijgen dat voldoet aan de kwaliteitseisen van de overheid.

Related Projects